Tháng 12/2011 UBND tỉnh Long Thành có quyết định giao 5.155m2 đất tại dự án alibaba an phước cho Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Thương mại Việt Hung (Công ty Việt Hung) để đơn vị này xây dựng một ngôi chợ mới, phục vụ cho nhu cầu buôn bán của người dân địa phương. Tới tháng 10/2012, công trình chợ Già mới được hoàn thành với tổng số vốn đầu tư lên tới 14 tỷ đồng. Tuy nhiên, từ đó đến nay, ngôi chợ ngày vẫn bỏ hoang. Theo tìm hiểu của phóng viên, các tiểu thương xã Hoằng Kim kiên quyết không về họp tại chợ mới mà bám trụ lại ngôi chợ Già đã cũ, lụp xụp nằm cách đó không xa.


Theo báo cáo của Sở Tài nguyên - Môi trường Hà Nội, trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất còn tồn đọng, vướng mắc chưa thể cấp được giấy chứng nhận do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ việc nguồn gốc có vi phạm luật đất đai, là đất lấn chiếm, đến đất chuyển mục đích sử dụng trái phép, giao đất trái thẩm quyền. Thậm chí, đất có quyết định xử lý của tòa án, cơ quan thanh tra, có quyết định xử lý hành chính của cơ quan nhà nước thẩm quyền nhưng đến nay chưa xử lý được nên các quận, huyện phải để lại chưa giải quyết cấp giấy chứng nhận.

Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là nhu cầu chính đáng, đồng thời giúp cơ quan chức năng quản lý tốt hơn, nhưng thực tế hoàn tất thủ tục không đơn giản. Ngay cả những dự án phát triển nhà ở thương mại sau này cũng phát sinh nhiều vấn đề. Điển hình như thời gian triển khai dự án kéo dài, thay đổi chủ đầu tư nhưng không làm thủ tục với cơ quan quản lý theo quy định.

Trong quá trình cấp giấy chứng nhận, cơ quan quản lý còn phát hiện nhiều trường hợp chủ đầu tư đất nền giá rẻ chưa làm xong thủ tục pháp lý về đất đai nhưng đã xây dựng và bán nhà; thậm chí cả trường hợp chủ đầu tư được giao đất xây nhà chung cư miễn Tiền sử dụng đất nhưng khi bán căn hộ trong giá thành vẫn bao gồm giá trị Tiền sử dụng đất mà không nộp trả cho Nhà nước; hoặc quyết định giao đất cho công ty mẹ nhưng việc xây nhà, ký hợp đồng bán nhà lại do công ty con thực hiện.

Lý do được các tiểu thương đưa ra là mức phí thuê gian hàng tại chợ mới quá cao so với thu nhập của họ. Bên cạnh đó, cách chợ Già mới chỉ khoảng 100m là chợ của xã bên Hoàng Trung. Vì vậy, các tiểu thương cho rằng ngôi chợ mới này không thuận lợi cho việc buôn bán. “Hàng chục năm nay, người dân chúng tôi vẫn buôn bán tại chợ Già cũ. Khi chợ Già mới được xây dựng, ban đầu chúng tôi nghĩ chợ mới có cơ sở vật chất tốt nên cũng đồng ý chuyển về và đã nộp tiền đặt cọc để thầu các gian hàng.

Nhưng sau đó phía chủ đầu tư đưa ra nhiều loại phí thu quá cao. Không đồng tình với các khoản thu như vậy nên chúng tôi đồng loạt rút hết tiền đặt cọc và chuyển về khu chợ cũ để họp,” bà Lê Thị Soạn, 68 tuổi, một tiểu thương lâu năm tại chợ Già cho biết. Theo các tiểu thương, phần lớn họ đều coi chợ Già là nơi trao đổi hàng hóa giữa những người dân địa phương với nhau. Hàng hóa là những mặt hàng thiết yếu như rau củ quả, thịt cá, quần áo… Bởi vậy, nếu ban quản lý chợ thu phí quá cao thì họ không thể kinh doanh có lãi.

“Tại chợ cũ này hiện nay mức phí chúng tôi phải đóng hàng tháng chỉ 25.000 đ/tháng. Nếu chuyển xuống chợ mới thì cao hơn nhiều, 200.000 đ/tháng. Đó là chưa kể các phí khác như: phí quét chợ, vệ sinh, điện nước... Buôn bán nhỏ lẻ như chúng tôi thế này, cả ngày số lãi thu được chỉ vài chục nghìn. Nếu đóng phí chợ cao, chúng tôi lỗ to đừng nói là có lãi,” chị Lê Thị Phượng, 42 tuổi, buôn bán tại chợ Già nói. Được biết, hiện tại chợ Già cũ có hơn 200 hộ tiểu thương kinh doanh. Sau khi rút tiền đặt cọc từ chủ đầu tư chợ mới, các tiểu thương đã góp tiền đầu tư sửa sang nền móng và nâng cấp hệ thống mái tôn kiên cố để tiếp tục kinh doanh trên nền chợ cũ.

Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là nhu cầu chính đáng của người dân và cũng là để giúp cơ quan chức năng quản lý tốt hơn. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp của việc quản lý, sử dụng nên việc cấp giấy chứng nhận gặp không ít trở ngại. Nhà 20 Tố Tịch, phường Hàng Gai vốn thuộc quyền sở hữu của cụ Đặng Văn Chế và Đào Thị Phúc (hiện cả hai cụ đã mất), được ghi trong bằng khoán điền thổ số 1379. Năm 1961, thực hiện cải tạo công tư hợp doanh, Ban cải tạo đã quản lý 3 buồng giáp mặt phố, diện tích 153m2/317m2 tổng diện tích.

Đến năm 1994, Xí nghiệp May Chiến Thắng (lúc đó đang sử dụng diện tích trên) quyết định chuyển quyền thuê lại cho gia đình. Tuy nhiên, khi làm hợp đồng thuê nhà, người đứng tên là ông Đặng Văn Đản (con trai) chứ không phải cụ Phúc nên cụ Phúc làm đơn khiếu nại. Trong khi việc khiếu nại chưa ngã ngũ thì nhà 20 Tố Tịch được bán theo Nghị định 61/CP và cấp "sổ đỏ" cho ông Đản, khiến cho mâu thuẫn, tranh chấp trong gia đình càng phức tạp đến tận bây giờ. Trên thực tế, những mâu thuẫn như trên không ít, do tính chất phức tạp trong quá trình quản lý, sử dụng và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.