Hơn 3.815 tỷ đồng sai phạm đã được truy thuế kiểm toán nhà nước chỉ ra tại 21 dự án Bất Động Sản BT (xây dựng - chuyển giao). Trong lúc “cái áo” pháp lý chưa hoàn thành xong, hình thức đổi đất lấy cơ sở hạ tầng thuở nào im ắng giờ lại “trăm hoa đua nở” với nhiều bất cập khiến cơ quan quản lý và điều hành bối rối và đang tìm cách siết chặt.
Dễ bị biến tướng, bóp méo
Khai mạc hội thảo chiến lược Cơ chế góp vốn đầu tư BT - Những việc đặt ra và biện pháp triển khai xong, do kiểm toán Chính phủ (KTNN) tổ chức ngày 19/10, ông Hồ Đức Phớc, Tổng truy thuế kiểm toán Chính phủ, đã cảnh báo: Hình thức đổi đất lấy hạ tầng rất dễ bị bóp méo, biến tướng do thiếu công khai minh bạch, vì những khoản phát sinh lợi nhuận vô cùng lớn từ cơ hội nắm giữ những mảnh đất nền vàng , ở địa thế đắc địa hoặc những diện tích rộng lớn của bản địa.
không chỉ là đưa ra cảnh báo mà trên thực tế, bà Trương Hải Yến, Phó Vụ trưởng, Vụ tổng hợp, truy thuế kiểm toán nhà nước, cho hay, từ kết quả kiểm toán, cơ quan đó đã yêu cầu xử lý tài chính hơn 3.815 tỷ đồng đối với 21 Dự Án BĐS BT, tương đương 12,5% giá trị được truy thuế kiểm toán (3.815 tỷ đồng/30.425 tỷ đồng).
Nhiều nhà đầu tư hạ tầng lớn đang dành sự lưu ý cho các dự án BT (ảnh minh họa)
>>> Xem thêm về Thông tin một số dự án
rõ ràng, nếu các cơ quan thanh tra, kiểm sát như Thanh tra chính phủ, KTNN không phát hiện ra các sai phạm trên, hàng ngàn tỷ của nhà nước đã bị thất thoát.
Một dẫn chứng khác đã cho thấy, tại Thành Phố Hà Nội, thanh tra cơ quan chỉ đạo của chính phủ thanh tra 15 dự án Bất Động Sản BT, cả 15 dự án đều có sai phạm, ở các mức độ không giống nhau. Trong đó, có tới 14 Dự Án BĐS là chỉ định thầu, để lọt nhiều nhà đầu tư yếu kém.
cho nên vì thế, theo ông Nguyễn Đình Hòa, Phó Giám Đốc trường lớp và bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán (KTNN), như một hệ lụy tất nhiên, thất thoát trong dự án Bất Động Sản BT sẽ là thất thoát kép. Thất thoát thứ nhất, vì BT chủ yếu là bổ nhiệm thầu, đề ra chào do không có đối đầu nên không phản ánh giá trị theo đúng giá thị phần. Thất thoát thứ hai là thất thoát từ đất đai.
dự án Bất Động Sản BT xây dựng đường trục phía nam TP.HN do Cienco 5 làm nhà đầu tư, với 41km đường, mặt phẳng cắt làn đường 40m, 4 làn xe từ ngã ba Kiến Hưng (Hà Đông) tới Pháp Vân - Cầu Giẽ (Thường Tín) là 1 nổi bật. Nhà nước trả cho Cienco 5 các khu đất nền để nâng tầm phát triển Khu đô thị mới Thanh Hà và Mỹ Hưng. Song, sau 9 năm xúc tiến, chủ đầu tư dự án mới thiết kế xây dựng được 12km đường. Thế mà, đất đai đã giao toàn bộ cho chủ đầu tư dự án, và Cienco 5 đã bán đất Thanh Hà cho một nhà đầu tư khác.
Ông Phạm Quang Tú, tổ chức Oxfam, cho rằng, nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, là thiếu một khung pháp lý. Tới thời điểm này, các dự án Bất Động Sản BT được quy chế ở tương đối nhiều văn bản quy phạm pháp luật, nhưng lại đang tiếp tục tồn tại rất nhiều khoảng không pháp luật và khoảng chồng chéo pháp luật.
Các quy chế về hình thức đầu tư BT vẫn còn lép trong những văn bản pháp luật. BT chỉ có 1 câu, 1 dòng trong những điều của Nghị định nên người ta dựa vào đó để lách - ông Lê Huy Trọng, kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành V, nhận xét.
Chính không gian pháp luật về xác lập giá trị vẫn tồn tại, quyền quyết định hành động giá trị lại trao cho Bộ Tài chính, phương thức này tạo được nguy cơ tham nhũng rất lớn - ông Tú e ngại.
nguyên nhân nữa là do việc không gây dựng và công bố kế hoạch dự án hoặc có nhưng chậm và công tác lựa chọn chủ đầu tư của dự án không đối đầu, đa số là bổ nhiệm thầu. Việc lập Dự Án BĐS, thiết kế và phê duyệt là chủ đầu tư dự án tự làm. Trong quy trình tiến độ bắt đầu khởi công không giám sát chặt chẽ, quyết toán không kịp thời. Việc xác lập giá thành của đất bán vẫn làm đau đầu cơ quan điều hành.
dự án Bất Động Sản phải đấu thầu, đất phải bán đấu giá
Qua tiến độ truy thuế kiểm toán, ông Lê Huy Trọng, kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành V, đã nhận thấy nhiều bất cập. Ông dẫn chứng: mặc dù trên văn bản pháp luật, với hình thức góp vốn đầu tư BT, nhà nước giao dịch thanh toán bằng quỹ đất. Song, trong thực tiễn Lúc này có trường hợp thanh toán bằng tiền, thanh toán bằng cả nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn trái phiếu cơ quan chính phủ, thậm chí cả vốn vay, trong lúc vốn của chủ đầu tư dự án rất nhỏ.
kiểm toán nhà nước vào cuộc và cũng đã phát giác nhiều sai phạm tại Dự Án BĐS Nhà máy xử lý nước thải Yên Bộ do Gamuda Land triển khai theo dạng BT.
“Chúng ta lại chưa quy chế tỷ lệ vốn của người đầu tư, dẫn tới thực trạng nhiều chủ đầu tư không đủ năng lực vẫn được triển khai các dự án Bất Động Sản đầu tư”, ông Trọng nói.
Ông lo ngại, khá nhiều mảnh đất nền đẹp, đắc địa được định giá ít hơn tương đối nhiều mà lẽ ra phải đưa ra bán đấu giá. Mà thực tiễn ở các quận, huyện khi đấu giá đất, giá trúng có khi còn cao gấp 15-20 lần so với mức định giá đưa ra.
cho nên vì thế, TS. Đặng Văn Thanh, quản trị Hội kế toán và kiểm toán Việt Nam, nhận định rằng, hình thức góp vốn đầu tư BT đã thực thi 10-20 năm nay rồi, việc thiếu một khuôn khổ pháp lý hoàn thành xong đang làm cho thị trường thiếu minh bạch, gây ra nhiều hệ lụy,... Tất cả quy trình Trong thời điểm này chưa chuẩn, cần xem xét lại.
“Nên chăng, nhà nước phải đứng ra đặt hàng. Nhà nước phải dữ thế chủ động tổng thể toàn bộ các khâu, từ dự toán, đấu thầu,... Tránh việc để các nhà đầu tư chủ động, bởi họ sẽ xây dựng cơ Bộ dự toán không tốt, đội vốn lên rất nhiều, nhất là khi ý định của nhà đầu tư không sáng láng, rõ ràng”, ông Thanh đề xuất kiến nghị.
Nên đảm bảo minh bạch công khai, cương quyết đem vào luật: Dự Án BĐS là phải qua đấu thầu, giao đất là phải qua bán đấu giá, như thế mới bảo đảm giá thành của đất bán theo đúng thị phần. Kiểm tra, giám sát, kiểm toán cũng nên lấn sân vào ngay từ khi hình thành đến khi quyết toán dự án Bất Động Sản.
thay mặt đại diện Bộ KH-ĐT, bà Vũ Quỳnh Lê, Phó Cục trưởng Cục quản lý và điều hành Đấu thầu - đơn vị kiến thiết xây dựng dự thảo chỉnh sửa Nghị định 15 về đầu tư theo mô hình công tư, cho hay, tới đây, chắc chắn sẽ có một chương riêng về hình thức đầu tư BT. Các cách nhìn tại hội thảo là những đóng góp thiết thực để cơ quan này khắc phục “cái nền chưa chắc như đinh đóng cột còn nhiều lỗ hổng”, theo lời bà Lê.
mặc dù thế, tại một hội thảo lớn như vậy tương quan đến gây dựng cơ chế pháp luật cho đầu tư BT, theo lời chủ tọa, mặc dầu KTNN đã mời đại diện thay mặt các Bộ: Tài nguyên - môi trường tự nhiên, KH-ĐT, Tài chính, xây dựng,... Nhưng không đơn vị nào gửi văn bản đóng góp cách nhìn. Các thay mặt đại diện của TP.HN, TP. Hồ Chí Minh, những địa bàn có nhiều Dự Án BĐS đầu tư BT, cũng vắng mặt.

View more random threads: